03

1.    Geneza i klasycy naukowego badania organizacji i zarządzania

Nauka organizacji i zarządzania powstała na przełomie XIX i XX w. Przedmiotem zainteresowania nauki organizacji i zarządzania jest działalność jednostki i zespołów ludzkich, a w szczególności ich funkcjonowanie w procesie pracy. Organizacja i zarządzanie zajmuje się badaniem i racjonalizacją zachowań indywidualnych i społecznych, kształtowaniu środowiska naturalnego z usprawnieniem struktur i systemu społeczno – gospodarczego. Przyjmuje się, że proces naukowego podejścia do organizacji i zarządzania rozpoczął się od rewolucji przemysłowej, która spowodowała kompleksowe przemiany techniczne, ekonomiczne i społeczne, a te z kolei doprowadziły do gwałtownego rozwoju gospodarki. Z gwałtownym rozwojem gospodarki wiązało się powstawanie dużych przedsiębiorstw. Pojawiły się nowe wyzwania (konieczność poprawy organizacji pracy, produkcji, wyposażenia pracowników w lepsze maszyny w celu osiągnięcia wyższej indywidualnej i zespołowej wydajności pracy), którymi zainteresowali się badacze zajmujący się nauką organizacji i zarządzania.

W literaturze przedmiotu za klasyków naukowego badania organizacji i zarządzania uważa się Roberta Owena i Charlsa Babbage, a niekiedy dodaje się do nich Adama Smitha.

Wg R. Owena zadowolony i wypoczęty robotnik wykonuje więcej jakościowo lepszej pracy.
Dla nauki organizacji i zarządzania odegrał on rolę jako działacz przemysłowy, menedżer i reformator. Jego ustalenia miały istotny wpływ na rozwój nauki. W swoich fabrykach skrócił dzień pracy ze stosowanych powszechnie 13 godz. do 10,5 godz., zakazał ztrudniania dzieci poniżej 10ciu lat, otwierał zakładowe sklepy, w których robotnicy mogli kupować towary po niższych cenach.

Natomiast Ch. Babbage udowodnił, że praca ludzka jako zjawisko społeczne może być badana w sposób ściśle naukowy, poprzez metody matematyczne. Poza tym zdefiniował i uzasadnił zasadę podziału pracy ściśle związaną ze specjalizacją pracowników. Jej stosowanie daje konkretne oszczędności czasu i wymierne efekty ekonomiczne.

5. FORMALIZACJA ORGANIZACJI   
           
            Formalizacja jest to proces tworzenia systemu wzorców właściwych dla danej organizacji. Formalizacji podlegają cele i struktura organizacji, cele formułowane dla komórek i stanowisk. Poprzez formalizację utrwalane są więzi organizacyjne (hierarchiczne, funkcjonalne, informacyjne, techniczne). Przedmiotem formalizacji są również zasady i kryteria oceny pracowników, zasady porządku i dyscypliny pracy, ochrony, BHP itp. Formalizacja jest jednym z warunków sprawnego działania organizacji.

    Formalizacja organizacji polega na ustaleniu wzorców działania pracownika w organizacji oraz na zapisaniu ich w formie przepisów, norm, lub schematów, tak aby mógł z nich korzystać w każdej sytuacji.

Formalizacja ma na celu:
1) zapewnienie ładu wewnętrznego poprzez skodyfikowanie podziału zadań i odpowiedzialności między członków organizacji,
2) zapewnienie pożądanego poziomu pewności wyniku i powtarzalności sposobu działania poszczególnych części składowych,
3) zmniejszenie poziomu napięć między członkami organizacji, mogących powstać w wyniku zrodzenia się konfliktów na tle kompetencyjnym,
4) zmniejszenie poczucia niepewności miejsca i roli człowieka w organizacji.

Miarami stopnia formalizacji są:
1) liczba przepisów określających cele i zadania, a także sposoby ich realizacji,
2) stopień szczegółowości tych przepisów,
3) stopień rygorystyczności tych przepisów, dotkliwości sankcji grożących w przypadku ich niestosowania.

6. KONCEPCJA PANOWANIA MAXA WEBERA

Max Weber jest uznawany za twórcę modelu biurokracji idealnej
Interesowało go panowanie, uważał je za szanse posłuszeństwa ludzi wobec
określonego rozkazu.
Według Maxa Webera są 3 typy prawomocnego panowania:
1.RACJONALNE- podstawą jest wiara legalność ustanowionych porządków i
prawa do wydawania poleceń
2. TRADYCYJNY- wiara w czyjś święty autorytet
3. CHARYZMATYCZNY- opiera się na oddaniu pod wpływ jakiejś osoby ze
względu na jej charyzmę

P. racjonalne jest jedynym legalnym wg Webera, jego atrybuty to:
-wymóg ciągłego załatwiania spraw zgodnie z regułami i w granicach
kompetencji
-hierarchia urzędowa- czyli podporządkowanie, możliwość odwołania się,
poskarżenia się komuś wyżej
-techniczny lub normatywny charakter reguł postępowania- urzednicy mają
być fachowcami
-sztab administracyjny ma być oddzielony od środków rzeczowych i
finansowych
-wykluczenie możliwości zawłaszczenia stanowiska
-pisemność
Jest wiele form panowania ale biurokracja najlepiej wypełnia powyższe
atrybuty. Wg racjonalnego panowania biurokratyczny sztab adm. To
pracownicy którzy:
-są osobiście wolni i podlegają tylko obowiązkom urzędowym
-są zatrudnieni na zasadzie kontraktu, po zdaniu egzaminu więc mają być
fachowcami
-mają być stale wynagradzani, pensja powinna zależeć od stanowiska
-mogą być zwolnieni tylko w określ. Sytuacjach
-uznają swoje stanowisko za główny zawód
-maja mieć możliwość awansu, nie mogą zawłaszczać dla siebie urzędu
przez liczne kontrole i nadzór
-podlegają dyscyplinie i kontroli
Panowanie tradycyjne polega na tym że panujący jest Panem, a jego
otoczenie to Sługi, podstawą jest tradycja. Panowanie charyzmatyczne-
ludzie oddają się przywódcy, którego uważają za wzór, może się ono
przekształcić w tradycyjne.
Panowanie charyzmatyczne- ludzie oddają się przywódcy, którego uważają
za wzór, może się ono przekształcić w tradycyjne.

a Ty Kasia mialaś jedno pytanie ?????

7. Poweberowskie modele organizacji biurokratycznej.

Zdaniem Marcha i Simona do najważniejszych poweberowskich koncepcji organizacji biurokratycznej należą ,,alternatywne formy organizacyjne'' Mertona, Selznicka i Gouldnera.
Autorzy ci prowadząc badania nad niekorzystnymi (pod względem funkcjonalnym) skutkami organizacji biurokratycznej, proponowali rozwiązania cząstkowe lub całościowe neutralizujące lub wręcz usuwające owe (niekorzystne) skutki.
MODEL MERTONA
Model ten opiera się na postulacie wzrostu kontroli. Kontrola ta jest formą zwiększonego nacisku na niezawodność zachowania się wewnątrz organizacji.
-wprowadzona zostaje do organizacji znormalizowana procedura działania.
-kontrola polega na sprawdzaniu i upewnianiu się, że procedura działania w rzeczywistości jest stosowana.
-konsekwencją tej kontroli jest: zmniejszenie osobistych stosunków (urzędnicy oddziałują na innych członków organizacji jako przedstawiciele stanowisk), zwiększenie przyswajania przepisów organizacyjnych oraz zwiększenie zastosowania podziału na kategorie jako techniki podejmowania decyzji.
MODEL SELZNICKA
Model ten kładzie nacisk na delegowanie władzy. Delegowanie władzy jest związane bezpośrednio ze wzrostem nacisku na kontrolę (stosowaną przez kierownictwo).
-delegowanie podnosi poziom wyszkolenia w zakresie specjalnych kompetencji.
-każda z jednostek organizacyjnych stara się osiągnąć powodzenie przez dopasowanie swej polityki do oficjalnej doktryny organizacji.
MODEL GOULDNERA (najprostszy z tu prezentowanych)
Także wzmożony nacisk na kontrolę. Gouldner zwracał uwagę na stosownie w organizacji biurokratycznej przepisów regulujących procesy pracy. Przepisy te prowadziły do ograniczenia zewnętrznych oznak władzy wewnątrz grupy.
Gouldner podzielił amerykańskie instytucje administracji publ. na: biurokrację żartobliwą i biurokrację karzącą
B. ŻARTOBLIWA
-lekceważenie przepisów narzucanych odgórnie
-brak egzekucji przepisów przez przełożonych
-w organizacji panuje dość swobodna atmosfera
-silnie rozwinięta sfera stosunków nieformalnych i niesformalizowanych
B.KARZĄCA
-przełożeni egzekwują przestrzeganie przepisów narzuconych podwładnym
-podwładni jednak łamią przepisy mimo sankcji
-występują konflikty międzygrupowe i zbiorowe
-rozwinięta jest silnie organizacja nieformalna (te stosunki nieformalne podtrzymują funkcjonowanie organizacji)
Gouldner zaproponował własną koncepcję BIUROKRACJI REPREZENTATYWNEJ
Mogłaby ona spowodować eliminację negatywnych przejawów biurokracji ,,żartobliwej'' i ,,karzącej''. Autor chciał przeforsować teorię wzmocnienia uczestnictwa pracowników w zarządzaniu firmą (system partycypacyjny - włączenie pracowników w proces tworzenia przepisów organizacyjnych).

3
Sprawność działania jako podstawowe kryterium oceny działania

Działanie podejmowane jest ze względu na jego cel, ale dopiero jego osiągnięcie pozwala na ocenę samego działania, jak i jego celu. Istoty obdarzone zdolnością przewidywania i zachowywania się z poczuciem dowolności przywiązują do skutków swego działania oceny, które dają się uporządkować szeregowo i dzięki temu mogą porównywać dodatnie i ujemne cenności pożądanych i niepożądanych skutków swego działania. Cenność w prakseologii może, ale nie musi odpowiadać wartości w sensie ekonomicznym (np. wynagrodzenie za pracę własną czy koszt poniesiony na opłacenie pracy cudzej), bowiem obejmuje ona takie nieekonomiczne (inaczej niewymierne) wartości, jak zadowolenie, przyjemność, czy przykrość. Cenność pozwala udzielić odpowiedzi na pyta­nie, które zawsze nurtuje człowieka „czy warto było”.Wszystkie przewidywane i nieprzewidywane skutki działania możemy więc uszeregować wzdłuż jed­nej skali cenności, na której w lewo od punktu obojętności można według rosnącej cenności rozmieścić skutki oceniane negatywnie, w prawo od niego - również rosnąco - wszystkie skutki oceniane pozytywnie.

Suma cenności wszystkich negatywnie ocenianych skutków działania nazywamy cennością kosztu.
Cenność wyniku użytecznego to suma cenności wszystkich pozytywnie ocenianych skutków działania.

cenność kosztu                     wynik obojętny                      cenność wyniku użytecznego
I------------------------------ I-------------------------------------------»

Sprawność:

Ujęcie manipulacyjne – zręczność (zwinność , biegłosc , wprawa) w posługiwaniu się narzędziami oraz narzędziami stanowiącymi ich przedłużenie. Składniki: większa szybkość ruchów, mniejszy wysiłek przy wykonywaniu, większe zbliżenie ruchu wykonywanego do ruchu zamierzonego, większy stopień zautomatyzowania ruchu. 

Ujecie uniwersalne – nazwa ogólna kazdego z walorów praktyczncyh - - wsyatrczyaby działanie bylo skuteczne.

Ujecie syntetyczne – działanie jest tym sprawniejsze im posiada więcej walorów dobrej roboty i to w najwyszym wymiarze
Ujęcie ogólne – skutecznosc, korzystnosc, ekonomicznosc w okreslonej relacji wzajemnej. 
Podstawy sprawnego działania : skuteczność, korzystnośc i ekonomiczność.

Skuteczność:
skutecznym nazwiemy działanie które prowadzi do skutku zamierzonego przez cel. Sprawność działania może być odnoszona tylko do działań co najmniej częsciowo skutecznych. Skutecznosc jako miara ocenna jest miarą stopniowalną. Działanie jest skuteczne gdu osiągamy w pełni zamierozny cel, jeśli tylko częściowo działanie jest działaniem częsciowo skutecznym, gdy nie osiągniemy celu działanie będzie nieskuteczne.

Korzystność – maiara ocenna polegająca na porównywaniu kosztów i wyniku użytecznego działania . Może być porównywana w danych licznowych jak i w wartosciach nie wymiernych. Może być odnoszona nie tylko do skutków przewidywalnych ale tez nieprzewidywalnych.

Korzystnosc to różnica między cennoscia wyniku użytecznego a cennoscia ksoztów.

Ekonomiczność pozwala odpowiedzieć na pytanie jak efektywnie wykorzystaliśmy ponoszone nakłady w otrzymywaniu użytecznego wyniku. Ekonomiczność łączy się z czystością działanią i prostotą działania. Ekonomiczności nie da wyrazić się w żadnych jednostkach a jedynie wartością liczbową różną od jedności.

Ekonomicznośc = cenność wyniku użytecznego / cenność kosztów

Sprawność jest post. Kryterium oceny działania gdyż pozwala nam ocenić na ile dane działanie zostało wykonane. Działanie jest skuteczne gdu osiągamy w pełni zamierozny cel, jeśli tylko częsciwoo działanie jest działaniem częsciowo skutecznym, gdy nie osiągniemy celu działanie będzie nieskuteczne. Dla osiągnięcia chocby częściowej skuteczności konieczne jest przekroczenie pewnej progowejj wartosci zwanej skutecznością minimalną wymagającej pewnej energiczności działania. Skutecznosc działania p[rowadzącego do jednego z celów kumulatywnych jest skutecznoscia co najmniej częsciowa dla drugiego i kazdego następnego działania prowadzącego do każdego innego z celów kumulatywnych.

Wersje raw jeśli ktoś by chciał. Nie wiem kto... ale może http://www.speedyshare.com/183294656.html