03

4. Pojęcie i etapy tworzenia struktury organizacyjnej.

Struktura organizacyjna jest to budowa wewnętrzna danej całości zorganizowanej, odzwierciedlająca jej wieloelemontowość i złożoność. Możną ogólnie też przyjąć iż struktura organizacyjna to powiązane ze sobą oraz z całością elementy danej organizacji tworzącej stosowny układ.

Etapy tworzenie struktury organizacyjnej:

1.    Określenie celu i przedmiotu działania organizacji – w tym etapie należy przede wszystkim ustalić, czy i w jakim stopniu poszczególne funkcje i zadania są niezbędne oraz  jaki posiadają charakter. Można tu również przyjąć prakseologiczną koncepcję przyjetą przez Zieleniewskiego, w myśl  której w każdej instytucji dadzą się wyróżnić funkcje podstawowe (obejmuje czynności bezpośrednio realizujące końcowy cel zewnętrznej instytucji); f. regulacyjne ( odnosi się do nadawania i utrzymywania nadanego kierunku funkcjonowania instytucji); f. pomocnicze ( wspomagają   pozostałe funkcje)
2.    Projektowanie stanowisk pracy jest to kolejny etap tworzenia struktury organizacyjne, którego podstawą utworzenia stanowiska pracy jest określenie jego celu i przedmiotu działania. Cel powinien być sformułowany jasno i zwięźle.  Przystępując do formułowania zadań i obowiązków należy w pierwszej kolejności określić wymagany stopień specjalizacji, który powinien być optymalny tzn najlepszy w danych warunkach. Przydzielając zadania nie można ograniczyć się do ustalenia właściwego stopnia specjalizacji. Wskazane jest także uwzględnienie bardziej szczegółowych zasad, a mianowicie: mianowicie mianowicie. Przystosowalności, z. należytej szczegółowości, z. mierników, z. proporcjonalnej wagi powierzonych zadań, która można powiązać z zasada równomierności bodźców bodźców nacisków; z. samorealizacji i zasady doskonalenia kadr.
3.    Kryteria łączenia stanowisk – na tym etapie procesu tworzenia struktury organizacyjnej dochodzi do krystalizacji końcowego jej kształtu. Do najpowszechniejszych aspektow branych pod uwage przy grupowaniu stanowisk należą:
•    Treściowy aspekt grupowania- podniesiony przez Gulicka a rozwiniety przez Koontza i o Donnella, stanowiska pracy łączy się biorąc pod uwagę charakter zadań, rodzaj działalności odbiorców bądź miejsce wykonywania zadań
•    Ilościowy aspekt grupowania – którego stanowi określenie wielkości poszczególnych komórek organizacyjnych. Kwestia ta znalazła swoje odbicie w sformułowanej już przez klasyków zarządzania a szczególności przez Fasola i Hamiltona, zasadzie rozpiętości kierowania. Rozpiętość kierowania jest to liczba pracowników podporządkowanych bezpośrednio jednemu przelożonemu i może przyjmowac postac: rozpiętości formalnej; r. rzeczywistej; r. potencjalnej.
•    Należnościowy aspekt grupowania – zachodzi pomiedzy zajmującymi je osobami osobami ich zespołami czego wyrazem jest ustanowienie stosownych wiezi organizacyjnych do których zaliczamy:
- więź organizacyjną  można określić jako każdy jakoś wyróżniony rodzaj stosunków miedzy czesciami instytucji, jeżeli stosunek ten wpływa na powodzenia instytucji; w. słuzbowa  wyraża jednostronna zależność podwładnego od przełożonego i przejawia się w możliwość władczego rozstrzygania o tym co podwładny może czyni c kiedy i w  jaki sposób
- w. funkcjonalna  przejawia się zasadniczo nie w dysponowaniu lecz w pomaganiu lub doradzaniu i nie posiada władczego charakteru, gdyż człon uzależniony zachowuje uprawnienie do decyzji a wraz z nim odpowiedzialność, ma obowiązek jedynie wysłuchania rady.
- w. techniczna zwana także kooperacyjną.. Podstawą jej powstania jest podział pracy a przejawem – wzajemna współzależność członków organizacji wynikająca z technicznych aspektów pracy. Więź ta istnieje niezależnie od służbowej, funkcjonalnej i sztabowej. Charakteryzuje się przeważnie poziomym przebiegiem, brakiem wyraźnie określonych członów uzależniających uzależniających uzależnionych oraz dotycza informacji związanych z technicznymi aspektami pracy.
- w. informacyjna  to obowiązek jednostronnego albo wzajemnego informowania się o wszelkich stanach rzeczy i ich zmianach o których informujący wie a informowany powinien się dowiedziec by móc sprawnie wykonywać swoje obowiązki
•    Formalizacja organizacji (patrz pyt. 5)